List kružne testere
Kružnom testerom se pouzdano mogu seći drvo, metal, plastika, pa čak i građevinski materijali poput betona ili prirodnog kamena. Posao sečenja obavlja list kružne testere. Budući da postoje različite vrste listova kružnih testera, korisno je imati određeno osnovno znanje. Ovaj vodič otkriva sve o odgovarajućem listu kružne testere.
Šta je list kružne testere
List kružne testere je rotirajući alat za obradu materijala skidanjem strugotine, koji se koristi u stacionarnim ili ručnim kružnim testerama. Bez obzira na njihovu specijalizaciju, svi listovi kružnih testera imaju neke zajedničke karakteristike:
- okrugli osnovni oblik
- zupci za sečenje na obodu
- pogodni za obradu različitih materijala
Osnovni materijal, broj zuba testere, kao i svrha upotrebe, mogu se razlikovati.
Uopšteno govoreći, postoje dve vrste listova kružnih testera, koje se razlikuju po izradi i strukturi:
- Jednodelni listovi testere: izrezani iz jednog osnovnog materijala i opremljeni željenim oblikom zuba
- Kompozitni listovi kružnih testera: sastoje se od metalnog jezgra na koje su zalemljeni sečiva (zubi) od drugih materijala
Kratki uzdužni i poprečni rezovi u tvrdom drvetu, kao i visok kvalitet reza u mekom drvetu, lako su mogući sa jednodelim listovima kružnih testera. Kompozitni listovi kružnih testera su, s druge strane, pogodniji za tvrdo drvo i tvrđe kompozitne materijale. To duguju, ne najmanje važno, svom ukrštenom (naizmenično raspoređenom) nizu zuba, koji je širi od metalnog jezgra lista i sa manje trenja prolazi kroz tvrde materijale.
Postoje ukupno tri položaja zuba za listove kružnih testera:
- negativan
- neutralan
- pozitivan
Važan je položaj zuba
Kod negativnog položaja, ugao odvajanja u materijalu je vrlo mali, zbog čega je potrebna velika sila potiskivanja. Ova vrsta je prvenstveno namenjena za sečenje tvrdih metala poput nerđajućeg čelika.
Kod neutralnog položaja zuba nema ugla odvajanja u odnosu na središnju osu, celokupna ivica zuba je opterećena. To takođe zahteva veliku silu potiskivanja, ali se ivica zuba ponaša vrlo robusno pri kontaktu sa materijalom. Listovi kružnih testera sa neutralnim položajem zuba pogodni su za različite metale i lake metale.
Pozitivan položaj zuba je tipičan za sečenje drveta. Zubi doslovno ""zagrizu"" u materijal i time samostalno obavljaju posao potiskivanja. Pri tome su vrhovi posebno jako opterećeni, zbog čega strana tela poput eksera ili šrafova mogu brzo oštetiti zube.
Pronaći pravi list kružne testere
Za izbor odgovarajućeg lista kružne testere, četiri karakteristike igraju ključnu ulogu. Što se tiče zuba, važni su njihov broj i vrsta, a pored toga i širina reza, kao i brzina okretanja lista.
Broj zuba
Što više zuba ima list testere, to je finiji kvalitet reza. Međutim, u zavisnosti od materijala koji se seče, veliki broj zuba se ne preporučuje generalno. Slično položaju zuba, i ovde postoje tri kategorije:
- malo: do 36 zuba, veliki prostor za strugotinu, fokus je na brzini sečenja, kvalitet reza je grub i hrapav, rezovi su najbolji uzdužno u odnosu na vlakna
- visoko: između 36 i 48 zuba, poprečni rezovi daju čiste rezultate, kod uzdužnih rezova listovi testere se brzo zapuše
- vrlo visoko: 60 ili više zuba, vrlo fin kvalitet reza, upotreba kod tankih materijala, na primer šperploče, sa malom brzinom sečenja i većim potiskom
U principu, prilikom sečenja uvek bi trebalo da budu najmanje tri zuba u materijalu, kako bi se omogućio čist rad. Stoga prečnik diska treba birati u zavisnosti od radnog komada i njegove veličine.
Pronaći pravi list kružne testere
Za izbor odgovarajućeg lista kružne testere, četiri karakteristike igraju ključnu ulogu. Što se tiče zuba, važni su njihov broj i vrsta, a pored toga i širina reza, kao i brzina okretanja lista.
Za kvalitet reza i trajnost lista kružne testere presudna je vrsta zuba. Najrasprostranjeniji oblik zuba je pravougaoni ravni zub, koji je idealan za uzdužne rezove u mekom i tvrdom drvetu.
Naizmenični zubi imaju koso brušenu leđnu stranu. Često se koriste kao univerzalni listovi testere, jer su pogodni i za uzdužne i za poprečne rezove.
Trapezno-ravni zubi su vrlo robusni i pogodni za tvrde materijale, jer su posebno otporni na strana tela.
Širina reza
Širina reza zavisi od debljine lista testere i njegovih zuba. Što je list kružne testere tanji, to se mora podesiti niža brzina okretanja. Pri previsokoj brzini okretanja i jakom zagrevanju postoji povećana opasnost od nezgode.
Brzina okretanja
Brzina sečenja – odnosno brzina kojom se list testere kreće napred-nazad – ne bi trebalo da pređe 100 metara u sekundi. Što je list kružne testere veći, to se mora podesiti niža brzina okretanja. Takođe, materijal koji se obrađuje određuje kolika će biti podešena brzina okretanja: obojeni metali (NE-Metall) i plastika mogu se seći brzinom do 5.000 obrtaja u minuti, a drvo čak i do 9.000.
Kako se menja list kružne testere?
U principu, list testere treba fiksirati, prekinuti dovod struje i olabaviti pričvrsni šraf. Zatim zameniti list i ponovo zategnuti šraf. Posebna uputstva se nalaze u uputstvu za upotrebu odgovarajućeg uređaja.
Šta uraditi ako je rupa u listu prevelika?
Standardna veličina ima prečnik od 30 mm. Ako list ove veličine ne odgovara testeri, mogu se koristiti takozvani redukcioni prstenovi. Oni smanjuju veličinu rupe i čine list kružne testere kompatibilnim sa električnim alatom.
Kako prepoznati tupe listove kružnih testera?
Znaci tuposti su sporija brzina sečenja, promene boje usled pregrevanja na reznim ivicama, povećana buka, kao i vibracije. Na vibracije treba odmah reagovati, jer su one znak neravnoteže koja može dovesti do pucanja lista kružne testere. Tupi listovi testere ne moraju odmah da se zamene, mogu se oštriti do deset puta.
